Cây rau cải thảo hay còn được gọi là loại cải bao, cải cuốn, cải bắp tây. Đây chính là phân loài thực vật thuộc họ Cải ăn và được có nguồn gốc từ Trung Quốc. Nó đã được sử dụng rộng rãi trong các món ăn ở các nước Đông Nam Á và Đông Á. Loài thực vật này thì được trồng nhiều ở nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam… Thế nhưng cũng có thể bắt gặp loài thực vật này ở Bắc Mỹ, châu Âu, Úc, New Zealand. Loại cải thảo này thì có màu sắc khá giống với phần cải bắp, phần lá bao ngoài của nó có màu xanh đậm. Còn phần lá cuộn ở bên trong (gọi là lá non) thì có màu xanh nhạt, trong khi phần cuống lá có màu trắng. Ở Hàn Quốc, loại cải thảo được gọi là baechu và nó là nguyên liệu chính làm món kim chi. Cùng theo dõi bài viết sau đây để tìm hiểu về các loại bệnh mà loài cây này thường gặp phải; nhằm tránh phòng và trị bệnh hiệu quả bạn nhé!
Mục Lục
Cây rau cải thảo rất dễ bị bệnh
Các bệnh như thối nhũn, bệnh sưng rễ, sâu tơ, đốm vòng,… Là những đối tượng thường xuất hiện và gây hại trên cây cải thảo, cải bắp ở nước ta hiện nay. Đặc biệt là vào những tháng mùa mưa. Bệnh thường xuất hiện nhiều ở những vùng trồng rau tập trung chuyên canh.
Bệnh có thể gây hại từ khi cây cải bắp còn nhỏ mới có lá sò. Nhưng thường hại nhiều từ khi cây chuẩn bị cuốn bắp trở đi. Kể cả trong thời gian cất trữ, vận chuyển, tiêu thụ sau thu họach. Chính vì vậy, để cây trồng đạt được năng suất cao nhất. Bên cạnh kỹ thuật trồng cây cải thảo thì việc nắm bắt được các biện pháp phòng trị sâu bệnh hại trên cây trồng. Đối với bà con nông dân cũng vô cùng quan trọng.
Tìm hiểu về các loại sâu hại và biện pháp phòng trừ
Loài sâu tơ: (Plutella xylostella) ở cây rau cải thảo
Bướm hoạt động mạnh về đêm, mạnh nhất là từ chập tối đến nửa đêm. Bướm đẻ trứng rải rác hoặc từng cụm, theo dây dọc ở mặt dưới lá. Sâu non mới nở gặm biểu bì tạo thành những đường rãnh nhỏ ngoằn ngoèo. Sâu lớn ăn toàn bộ biểu bì lá. Làm cho lá bị thủng lỗ chỗ gây giảm năng suất và chất lượng rau.
Biện pháp phòng trừ:
Biện pháp canh tác: Vệ sinh đồng ruộng, cày lật đất để diệt bớt trứng, nhộng, sâu non. Và hạn chế mầm bệnh, luân canh với cây trồng khác họ. Trồng xen một số cây tiết ra mùi khó chịu để ngăn ngừa bướm sâu tơ. Như cà chua, hành, tỏi. Tưới nước bằng phương pháp phun mưa và phun thuốc diệt sâu vào buổi chiều tối. Bảo vệ các loài thiên địch của sâu tơ như ong ký sinh Diadegma semiclausum. Ong Cotesia Plutella, nấm ký sinh, bọ đuôi kìm. Có thể quây lưới ruồi cao 1 m để hạn chế sâu bay nhiễm từ vườn khác.
Biện pháp hóa học: Sử dụng một số hoạt chất sau để phòng trừ. Azadirachtin (Bimectin 0.5EC), ngoài ra tham khảo sử dụng BT. Abamectin, Emamectin Benzoate, Cypermethrin, Oxymatrine.
Tìm hiểu về bọ nhảy: (Phyllotetra Striolata)
Đặc điểm gây hại. Bọ trưởng thành hoạt động vào lúc sáng sớm hoặc trời mát, trời mưa ít hoạt động, trưởng thành ăn lá làm lá thủng lỗ chỗ. Đẻ trứng chủ yếu trong đất, đẻ nhiều vào sau buổi trưa. Sâu non sống trong đất, ăn rễ cây, làm cho cây bị còi cọc, héo hoặc bị thối. Sâu non hoá nhộng ngay trong đất.
Biện pháp phòng trừ: Vệ sinh đồng ruộng, xử lý đất trước khi trồng. Luân canh cây trồng khác họ. Sử dụng hoạt chất sau để phòng trừ: Abamectin (Agromectin 1.8 EC).
Loài sâu xám (Agrotis ypsilon) ở cải thảo
Đặc điểm gây hại: Bướm hoạt động giao phối và đẻ trứng ban đêm, thích mùi chua ngọt. Sâu non mới nở gặm lấm tấm biểu bì lá cây, sâu lớn tuổi sống dưới đất. Ban đêm bò lên cắn đứt gốc cây. Sâu đẫy sức hoá nhộng trong đất. Sâu xám phát sinh trong điều kiện thời tiết lạnh, ẩm độ cao. Chủ yếu phá hại khi cây còn nhỏ.
Biện pháp phòng trừ: Vệ sinh đồng ruộng thường xuyên, làm sạch cỏ dại xung quanh bờ. Cày xới đất kỹ trước khi trồng. Hiện chưa có thuốc đăng ký trong danh mục để phòng trừ sâu xám hại cải thảo. Quy trình có thể khuyến cáo tham khảo sử dụng một số loại thuốc. Để phun hoặc rải xuống đất, xung quanh gốc cây. Như: Metarhizium anisopliae (Metament 90 DP, Vimetarzimm 95DP)
Sâu khoang: (Spodoptera litura) – một trong những loài sâu khá phổ biến
Đặc điểm gây hại: Bướm hoạt động ban đêm, thích các chất có mùi chua ngọt. Đẻ trứng thành ổ bám mặt dưới lá. Sâu non sau khi nở sống tập trung, gặm lấm tấm chất xanh của lá. Sâu lớn tuổi phân tán, ăn khuyết lá. Sâu non phá hại mạnh vào ban đêm, hoá nhộng trong đất.
Biện pháp phòng trừ: Vệ sinh đồng ruộng, làm đất kỹ trước khi trồng. Dùng bả chua ngọt để bắt bướm. Ngắt bỏ ổ trứng, diệt sâu non mới nở.
Hiện không có thuốc bảo vệ thực vật đăng ký trong danh mục phòng trừ sâu khoang hại cải thảo. Quy trình có thể khuyến cáo tham khảo sử dụng một số hoạt chất đăng ký trừ sâu khoang. Trên cây bắp cải (rau họ thập tự) như BT, Abamectin, Emamectin Benzoate, Azadirachtin, Oxymatrine.
Tìm hiểu về loài rệp (Brevicolyne brassicae) trên cây rau cải thảo
Đặc điểm gây hại: Cả rệp non và trưởng thành đều chích hút nhựa cây. Làm búp và lá bị xoăn lại, lá nhạt màu hoặc vàng, héo rũ. Ngoài gây hại trực tiếp cho cây trồng, rệp còn là môi giới truyền bệnh virus cho rau. Thời tiết nóng khô thuận lợi cho rệp phát triển.
Biện pháp phòng trừ: Theo dõi ruộng thường xuyên để kiểm tra sự gia tăng của quần thể rệp. Nếu mật độ rệp thấp có thể loại bỏ bằng cách vặt bỏ những lá bị nhiễm và hủy chúng đi. Sử dụng hoạt chất sau để phòng trừ Garlic juice (BioRepel 10 SL).
Tìm hiểu về các bệnh hại ở cây rau cải thảo và biện pháp phòng trừ
Bệnh thối nhũn (Erwinia carotovora)
Vết bệnh đầu tiên thường xuất hiện ở các cuống lá già phía dưới gần mặt đất. Tạo thành những đốm mọng nước, sau đó thối nhũn. Vết bệnh theo cuống lá phát triển lên phía trên làm cho cả lá bị vàng và thối nhũn. Các lá phía trên cũng có thể bị bệnh và cả cây bị thối. Khi cây bị bệnh, các tế bào trở nên mềm, có nước và nhớt, có mùi lưu huỳnh.
Biện pháp phòng trừ:
Biện pháp canh tác: Làm đất kỹ, lên luống cao để dễ dàng thoát nước. Luân canh với cây trồng khác khi đất bị nhiễm nặng. Vệ sinh đồng ruộng, bón phân cân đối, không bón quá nhiều đạm. Đặc biệt là trong điều kiện mùa mưa cần tăng cường bón kali.
Biện pháp hóa học: Hiện tại chưa có thuốc đăng ký trong danh mục. Để phòng trừ bệnh thối nhũn cho cải thảo. Quy trình có thể khuyến cáo tham khảo sử dụng một số hoạt chất sau. Để phòng trừ Kasugamycin, Copper Oxychloride + Metalaxyl, Streptomycin sulfate, Thiodiazole copper.
Bệnh cháy lá: (Xanthomonas campestris) thường gặp ở cải thảo
Bệnh gây hại ở cả cây giống và cây đã lớn. Lá của những cây giống nhiễm bệnh chuyển sang màu vàng. Và rụng trước khi cây lớn.Trên cây lớn hơn, vết bệnh có màu vàng, xuất hiện trên rìa lá. Với mũi nhọn hướng vào trong. Những vết bệnh này lan dần vào giữa lá. Diện tích bị nhiễm bệnh chuyển sang màu nâu, các mô cây bị chết. Gân lá ở những vùng bị nhiễm chuyển màu đen có thể nhìn thấy khi cắt lá.
Biện pháp phòng trừ: Luân canh cần phải thời gian lâu (ít nhất là 3 năm). Chọn cây giống khoẻ mạnh không có triệu chứng của bệnh để trồng. Bón phân cân đối, không bón quá nhiều đạm. Thu dọn kỹ tàn dư, lá già bị bệnh trên ruộng sau khi thu hoạch.
Hiện tại chưa có thuốc đăng ký trong danh mục để phòng trừ bệnh cháy lá cải thảo. Quy trình có thể khuyến cáo tham khảo sử dụng hoạt chất Copper Hydroxide, Kasugamycin để phòng trừ.
Tìm hiểu về bệnh đốm vòng: (Alternaria brassicae)
Triệu chứng: Bệnh do nấm Alternaria brassicae Sace gây ra. Triệu chứng của bệnh đốm vòng thường xuất hiện trên những lá già. Lúc đầu là những chấm nhỏ màu đen, sau lan rộng ra thành hình tròn. Màu nâu có hình tròn đồng tâm. Trời ẩm ướt trên vết bệnh có lớp nấm xốp màu đen bồ hóng.
Biện pháp phòng trừ: Vệ sinh đồng ruộng, xử lý hạt giống bằng nước nóng 500C trong khoảng 30 phút.
Hiện tại chưa có thuốc đăng ký trong danh mục để phòng trừ bệnh đốm vòng cải thảo. Có thể khuyến cáo tham khảo sử dụng các hoạt chất. Prochloraz-Manganese complex; Trichoderma spp 106 cfu/ml + K-Humate + Fulvate + Chitosan + Vitamin B1 phun đều lên hai mặt lá để phòng trừ.
Chú ý phun luân phiên thay đổi các loại thuốc thuộc các nhóm hoạt chất khác nhau. Và không dùng bất cứ một loại thuốc nào quá 2 lần trong một tháng. Trong khoảng thời gian 40 ngày sau trồng. Thường dùng các loại thuốc nội hấp, lưu dẫn. Sau đó dùng các loại có tác dụng xông hơi, tiếp xúc, nhanh phân giải và thuốc vi sinh.
Lưu ý khi phòng và trị sâu bệnh ở cây rau cải thảo
Ghi chú: Thực hiện biện pháp phòng trừ tổng hợp đạt kết quả cao hơn. Sử dụng đơn lẻ phương pháp hóa học. Chỉ sử dụng các loại thuốc BVTV có tên trong Danh mục thuốc BVTV được phép sản xuất. Kinh doanh và sử dụng tại Việt Nam.
Hướng dẫn bà con phòng trừ dịch hại tổng hợp
Đối với biện pháp canh tác kỹ thuật
Áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp IPM. Biện pháp canh tác kỹ thuật: Thường xuyên vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ. Cắt tỉa các lá già vàng úa tiêu hủy, luân canh cây trồng khác họ, chọn giống khỏe. Sức đề kháng sâu bệnh tốt, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
Bón phân cân đối và hợp lý, tăng cường sử dụng phân hữu cơ sinh học. Vi sinh, chăm sóc theo yêu cầu sinh lý của cây (tạo cây khỏe). Kiểm tra đồng ruộng phát hiện và kịp thời có biện pháp quản lý thích hợp đối với sâu, bệnh. Thực hiện ghi chép nhật ký đồng ruộng
Biện pháp sinh học
Biện pháp sinh học: Hạn chế sử dụng các loại thuốc hóa học có độ độc cao. Để bảo vệ các loài ong ký sinh của ruồi đục lá, các loài thiên địch bắt mồi như nhện, bọ đuôi kìm… Sử dụng các chế phẩm sinh học trừ sâu bệnh.
Biện pháp vật lý để trị sâu bệnh ở cây rau cải thảo
Biện pháp vật lý: Sử dụng bẫy màu vàng, bôi các chất bám dính. Dùng nhựa thông (Colophan) nấu trộn với nhớt xe theo tỉ lệ 4/6. Bẫy Pheromone dẫn dụ côn trùng. Có thể sử dụng lưới ruồi cao từ 1,5-1,8m che chắn xung quanh vườn. Hạn chế ruồi đục lá, sâu, côn trùng gây hại bay từ vườn khác sang.
Biện pháp hóa học
Biện pháp hóa học: Khi sử dụng thuốc phải cân nhắc kỹ theo nguyên tắc 4 đúng. Đúng lúc, đúng cách, đúng liều lượng, đúng thuốc và nhớ đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi dùng.
Phun khi bệnh chớm xuất hiện, chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật khi thật cần thiết và theo các yêu cầu sau:
- Không sử dụng loại thuốc cấm sử dụng cho rau.
- Chọn các thuốc có hàm lượng hoạt chất thấp, ít độc hại với thiên địch, các động vật khác và con người.
- Ưu tiên sử dụng các thuốc sinh học (thuốc vi sinh và thảo mộc).
Thu hoạch, phân loại và xử lý bảo quản sau thu hoạch. Khi trồng từ 60-70 ngày thì có thể thu hoạch. Tuỳ theo từng giống, thu hoạch khi cây đã cuốn chặt. Dùng dao chặt sát gốc, tỉa bỏ lá già, lá sâu bệnh. Và hạn chế làm dập nát bắp. Sơ chế, đóng gói theo yêu cầu khách hàng. Cảm ơn quý bạn đọc đã theo dõi bài viết của tomloe.com!
