Bệnh than là một bệnh do vi khuẩn gây ra cho động vật, thường thấy ở trâu bò, cừu và dê. Bệnh than thường lây truyền qua thức ăn và nước bị nhiễm bào tử, có thể tồn tại trong đất nhiều năm. Dấu hiệu chính của bệnh than ở động vật ăn cỏ là chết đột ngột, thường có máu chảy ra. Con người có thể bị ảnh hưởng, thường là do nhiễm trùng vết loét hở khi xử lý thân thịt bị nhiễm bệnh. Chúng ta có thể tử vong nếu vô tình ăn phải thịt trâu bò chứa vi khuẩn bệnh than. Cùng tìm hiểu nhiều thông tin cụ thể hơn về căn bệnh than (bệnh nhiệt thán) trong bài viết này của chúng mình nhé!
Mục Lục
Nguyên nhân gây bệnh nhiệt thán
![Nguyên nhân gây bệnh nhiệt thán](https://tomloe.com/wp-content/uploads/2021/10/difqwxmzkfk2gtihc6007151092acb.jpg)
Do vi khuẩn Gr(-) gây ra. Vi khuẩn xâm nhập chủ yếu qua đường tiêu hoá. Bệnh có thể phát sinh quanh năm. Nhưng thường phát sinh vào các tháng nóng ẩm, mưa nhiều (tháng 7, 8, 9).
Trong cơ thể thú bệnh chúng thường ở dạng từng cặp hoặc chuỗi 3 hoặc 4 trực khuẩn. Chúng không di động. Giáp mô bao quanh vi khuẩn chứa D-glutamic acid. Và phát triển in vivo hoặc khi mọc trên thạch huyết thanh. Và trên môi trường có bicarbonate trong điều kiện có CO2. Khả năng sinh giáp mô mất đi khi vi khuẩn mọc trên agar. Plasmid PXO2 có vai trò trong sự hình thành giáp mô và độc tố.
Vi khuẩn có khả năng sinh bào tử. Nhưng bào tử trưởng thành không hình thành trong cơ thể thú trước khi chết. Dạng dinh dưỡng của vi khuẩn không có sức đề kháng cao với điều kiện ngoại cảnh. Như các yếu tố vật lý và chất hóa học. Mau chóng bị tiêu diệt qua sự thối rữa ở thú không được mổ xác. Tuy nhiên nó sẽ sinh bào tử khi xác được mổ và các chất có vi khuẩn tiếp xúc với không khí. Bào tử có sức đề kháng rất cao đối với ngoại cảnh. Và một số chất sát trùng, trong đất chúng có thể tồn tại nhiều năm.
Cơ chế gây bệnh
Nhiễm trùng bắt nguồn từ ăn phải đất hoặc máng ăn dính đất hay từ thức ăn bị nhiễm. Schlingham và ctv (1956) chứng minh là bệnh lâm sàng. Có thể xảy ra nếu trộn vi khuẩn trong thức ăn dạng viên. Bào tử xâm nhập qua niêm mạc còn nguyên vẹn. Hoặc qua các chỗ tổn thương nhỏ ở niêm mạc miệng và yết hầu. Và sau đó được di chuyển đến hạch lâm ba vùng đó là nơi bào tử nẩy mầm và nhân lên. Tiếp đó là sự xâm nhập vào dòng máu qua dịch lâm ba, đưa đến tình trạng bại huyết; vi khuẩn lan tràn trong tất cả các mô bào của cơ thể.
Triệu chứng của bệnh nhiệt thán
– Thể quá cấp tính: Trâu, bò đột nhiên sốt cao (41-420C), đi run rẩy, thở gấp, bỏ ăn, hai má sưng, vã mồ hôi, các niêm mạc đỏ tím, đầu gục xuống, lưới thè ra, mắt đỏ ngầu. Sau đó con vật mất thăng bằng, quay cuồng lảo đảo, đứng không vững. Cuối cùng vật ngã quỵ, chết, ở miệng, hậu môn, âm hộ thường có máu tím hay đỏ sẫm chảy ra và máu không đông. Một số con biểu hiện triệu chứng thần kinh như nhảy xuống ao, húc đầu vào tường, đâm vào bụi rậm hoặc kêu rống lên. Tỷ lệ chết tới 100%.
– Thể cấp tính: Trâu, bò ủ rũ, lông dựng, mắt lờ đờ, sốt cao, bỏ ăn, mắt đỏ sẫm pha lẫn vết đen tím, con vật ỉa ra phân có lẫn máu, đái ra máu. Các lỗ tự nhiên như mũi, hậu môn, âm hộ thường có máu đỏ sẫm hoặc tím, hầu ngực, bụng sưng nóng và đau đớn. Tỷ lệ chết khoảng 80%.
Sau khi chết bụng chướng to, lọi dom, lè lưỡi, các lỗ tự nhiên như mồm, mũi, hậu môn, âm hộ chảy dịch nhầy lẫm máu tím sẫm khó đông hoặc không đông; hạch hầu, hạch trước vai, hạch đùi sưng to tụ máu, dưới da có nhiều dịch vàng, thịt tím tái thẫm máu, lách sưng to, tím sẫm và nát nhũn như bùn. Máu đen không đông.
Phương pháp phòng ngừa và điều trị
![Phương pháp phòng ngừa và điều trị](https://tomloe.com/wp-content/uploads/2021/10/nhung-benh-thuong-gap-o-trau-bo.jpg)
Phương pháp phòng ngừa
– Khi chưa có dịch, tiến hành tiêm vắc xin phòng bệnh nhiệt thán, mỗi năm 2 lần.
– Không mổ thịt trâu, bò, ngựa ở trong địa phương có dịch và các địa phương xung quanh.
– Súc vật chết phải chôn sâu trên 2m giữa 2 lớp vôi bột, nơi chôn phải cách xa bản, xóm (khu dân cư), nguồn nước. Mả nhiệt thán phải xây và rào kỹ và có biển báo. Không được chăn thả gia súc gần khu vực chôn gia súc chết vì nhiệt thán.
– Tiến hành tẩy uế toàn bộ chuồng trại, phân, rác, nước tiểu bằng vôi bột hay phun thuốc sát trùng formon.
Phương pháp điều trị
– Dùng kháng huyết thanh chống bệnh nhiệt thán 100-200ml tiêm dưới da cho gia súc lớn, 50-100ml cho gia súc nhỏ.
– Dùng penicillin 2 triệu đơn vị cho 100kg thể trọng tiêm bắp, ngày 2 lần, tiêm 5 ngày liền. Khi cần, có thể tiêm penicillin với liều gấp đôi liều này.